Theo sử liệu, đền được xây dựng để thờ Dương Tam Kha, cách nay đã hơn nghìn năm. Dương Tam Kha là con tiết độ sứ Dương Đình Nghệ, em ruột Dương Hậu, vợ Ngô Quyền. Ngô Quyền là con rể nhưng lại được Dương Đình Nghệ giao trách nhiệm gìn giữ đất nước, Dương Tam Kha làm bộ tướng của Ngô Quyền. Khi Ngô Quyền mất, ủy thác cho Dương Tam Kha trông coi mấy người con là Ngô Xương Văn, Ngô Xương Ngập. Ngô Xương Văn sau này nối nghiệp cha lên làm vua giao cho Dương Tam Kha đi lấy dân lập ấp, xa chính quyền Trung ương. Thuở ấy, Chương Dương có tên là Chân Giang là vùng đất hoang vắng. Nước lên, đất đai bị lở, lộ ra lớp đất đai màu mỡ. Dương Tam Kha đã hướng dẫn nhân dân cải tạo vùng đất hoang hóa, có thú dữ thành đồng ruộng tốt tươi, sầm uất. Ghi nhớ công lao của ông, khi ông mất, nhân dân lập đền thờ. Trước kia, Đền làm bằng tre, gỗ. Năm 1947, đền bị thực dân Pháp đốt cháy. Thế kỷ XX, đền được xây lại bằng gạch. Đền còn lưu giữ được thần tích và một số sắc phong.

Cách ngôi đền nhỏ vài trăm mét, xuống mép sông là Bến Chương Dương - nơi diễn ra trận đánh quân Nguyên năm 1285 của quân dân nhà Trần. Thế kỷ XIII,  nhà Nguyên dưới sự chỉ huy của Thoát Hoan ồ ạt sang xâm lược nước ta. Quân dân nhà Trần tổ chức kháng chiến chống ngoại xâm. Năm 1285, Trần Hưng Đạo giao nhiệm vụ cho Trần Quang Khải bố trí lực lượng, chặn đánh chiến thuyền của quân Nguyên trên sông Hồng. Quân dân  nhà Trần dưới sự chỉ huy của Thượng tướng Thái sư Trần Quang Khải đánh tan quân Nguyên trên Bến Chương Dương, tạo đà cho việc giải phóng Thăng Long.

Đất nước thanh bình, trên đường phò vua về Kinh, Trần Quang Khải viết:

“Đoạt giáo Chương Dương độ

Cầm hồ Hàm Tử quan

Thái bình tu trợ lực

Vạn cổ thử giang san”

(Tụng giá hoàn kinh sư)

Dịch thơ:

“Chương Dương cướp giáo giặc

Hàm Tử bắt quân thù

Thái bình nên gắng sức

Non nước ấy ngàn thu”

(Phó giá về kinh – bản dịch thơ của Trần Trọng Kim)

Ngày 14/4/2013, Đền và Bến Chương Dương được xếp hạng di tích lịch sử cấp Quốc gia.

Đền Chương Dương

Bến Chương Dương

Ngọc Lâm

Admin Thường Tín