Theo sách “Thái Ninh niên chế ngọc phả” và sách “Nam thiên nhị pháp sự tích chân kinh phụng lục”, một số di vật gồm 8 lá bạc thật kích cỡ 13x22,5cm, đóng thành sách, khắc chữ Hán, làm năm Canh Tý đời vua Thành Thái 12 (1900) kể về sự tích Tứ pháp ( Pháp Vân, Pháp Vũ, Pháp Lôi, Pháp Điện) thì chùa này thờ Pháp Vân. Sự tích bà Man Nương tự cảm mà hoài thai, hài nhi được nhà sư người xứ Tây Trúc tên là Khâu Đà La gửi vào gốc Dung Thụ (cây dâu cổ thụ) và sau này cây trôi về bến gần kinh thành. Sĩ Vương (Sĩ Nhiếp) đã lệnh cho tạc bốn pho tượng. Năm Thái Ninh thứ 3 (1074), triều Lý Nhân Tông, trời đại hạn, vua sai rước tượng đi cầu đảo. Khi đến địa phận thôn Văn Giáp, trời mưa lớn, pháp giả phải dừng lại. Một lát trời quang, lai tiếp tục rước đi nhưng chỉ rước được hai tượng (Pháp Vũ, Pháp Điện) còn hai pho Pháp Vân và Pháp Lôi không rước được đi. Hoàng đế cho rằng nơi này có linh khí, liền cấp cho tiền bạc để xây dựng hai ngôi chùa để thờ.

Năm 1947, do tiêu khổ kháng chiến, chùa Pháp Lôi đã mất. Hiện chỉ còn ngôi chùa Pháp Vân này.

Chùa Pháp Vân thuộc thôn Văn giáp là một công trình kiến trúc quy mô to lớn theo kiểu “nội công ngoại quốc”, bao gồm các hạng mục kiến trúc: Gác chuông, Bái đường, Thượng điện, nhà Tổ và hai dãy hành lang.

Chùa được xây dựng nhìn về hướng Nam. Phía trước và xung quanh có vườn, ao nội tự rợp bóng cây lưu niên và cây ăn quả. Gác chuông được xây dựng theo kiểu hai tầng tám mái, dài 21m, rộng 9m. Kết cầu kiến trúc theo kiểu thức bốn hàng chân gỗ và vì nóc kiểu chồng rường. Hạng mục công trình này làm vào thời Nguyễn. Nơi đây treo một quả chuông lớn, được đúc năm Tự Đức thứ 7 (1854).

Tòa Bái đường được xây dựng sớm hơn gác chuông và chia làm 3 gian, các bộ vì làm theo kiểu thức chồng rường phong cách thế kỷ XVIII. Bái đường nối với Thượng điện bằng nhà dọc ống muốn tạo thành kiến thức chữ công cho tổng thể ngôi chùa.

Thượng điện cũng được chia làm 3 gian. Gian chính giữa trên bệ thờ có một khám lớn, được làm theo kiểu mui luyện sơn mài, khảm trai. Trong khám đặt pho tượng chính của chùa – tượng Pháp Vân. Tượng Pháp Vân được tạo tác bằng gỗ, sơn màu cánh gián, cao 1m30 ở tư thế ngồi, tạc theo kiểu Phật Bà, mặt trái soan cổ cao ba ngấn, mặc yếm, có giải khăn thắt lưng kết múi phía trước, đầu tượng đội mũ kim Phật, tất cả các chi tiết ấy đều có tính ước lệ mang phong cách nghệ thuật dân gian. Làng Văn Giáp có nghề sơn cổ truyền. Để sơn pho tượng này, người ta đã pha sơn theo tỷ lệ: 3 phần nhựa sơn sống, 1 phần nhựa cây thông và một chút phèn đen. Các chất đó được đun sôi và sơn nhiều lớp lên tượng với một kỹ thuật riêng. Tượng đặt ngồi trên ngai, bên phải có phủ gấm.

Năm Hoằng Định thứ 17 (1616) chùa được tu sửa. Năm Vĩnh Thịnh nguyên niên (1705) sửa lại tòa Thượng điện. Đặc biệt, bệ tượng được đặt giữa Thượng điện, xung quanh thoáng rộng để tín đồ khí “chạy đàn” có thể vừa đi vừa tụng niệm quanh tượng.

Hàng năm, ngày 8/4 âm lịch, hội chùa Pháp Vân được tổ chức rước kiệu rất đông vui. Tín đồ phật tử ở các chùa thờ Tứ pháp và các chùa làng đều đến dự lễ hội.

Xã Văn Bình

Admin Thường Tín